Rastlaust revir

La notte è il mio giorno preferito er ei danseframsyning om forholdet til Den Andre, ein meditasjon over dyr og økosystema dei lev i.

La notte è il mio giorno preferito

Konsept, dans: Annamaria Ajmone

Set, styling, bilder: Natália Trejbalová

Research, dramaturgisk samarbeid: Stella Succi

Musikk: Flora Yin Wong

Kostyme: Jules Goldsmith

Teknisk leiing, lysdesign: Giulia Pastore

Stemmetrening: VEZA e Paola Stella Minni

Grafisk prosjekt: Giulia Polenta

BIT Teatergasasjen

2.-4. februar .2023

Både dyret og planta, det organiske og det uorganiske er medrekna. Den italienske dansekunstnaren Annamarie Ajmone har turnert verket frå 2022 i Italia og Frankrike og det var etter framsyninga på Santaracangelo Festival at stykket vart invitert til BIT Teatergarasjen.

Tekno-naturleg

Ein installasjon med søyler samansett av parykkhår, fjær, tørka planter og ei elegant vinkla lerret på toppen skapar eit vakkert fyrsteinntrykk, smeltar saman menneskelege komponentar med dyr og planter. Berre det lova mineralriket manglar i denne visuelle komposisjonen. Ajmone trer inn på scena i ein bodysuit med mønster og slangeskinn-trykk. Ho går langsamt rundt i rommet medan ho lagar ein smal ule-eller summe-lyd som ei bie. Utanfor høyrest summinga av menneskegrupper som er på Verftet i høvet jubileumskvelden, der kulturelle arrangement finn stad i kvar krik og krok av denne labyrintaktige tidlegare sardinfabrikken. Med glidande overgang går stemma til Ajmone over i ein nynning av Claude Debussys Après-midi d’un faune (Faunens ettermiddag). I Natta er min favorittdag byrjar me på ettermiddagen og skal vidare inn i natta, i ein skog der skiljelinja mellom det tekniske og det naturlege viskast ut. Faun-nynninga er kanskje eit hint om at det me skal sjå i kveld ikkje er eit menneske som på fullt alvor forsøker å bli til eit dyr, men fascinasjonen for mennesket som prøver og det uunngåeleg mislukka som ligg i forsøket.

Hamskifte

Musikk av Flora Yin Wong kjem til, nokre ikkje-organiske klangar, som frå ei grotte. Is, glas og krystallar som slår mot kvarandre og gir attklang. Ajmone held fram med nokre elegante rørsler, foreløpig ein menneskeleg eleganse, kultivert av talrike møter med dansestilar. Ho vekslar mellom å leike seg og å sjå frustrert ut i ein dans der eg ser spor frå både jazz, street og Martha Graham knerull-teknikk. I frå tidlegaste tider har menneskelege ritual involvert «hamskifter» å ta på seg eigenskapane og skinna til dyra og bli til dei. Eg tenkjer på dette når Ajmone tek på seg ein bunt av håret og heng det rundt halsen, som eit lausskjegg eller eit smykke av ein hestemanke. Ho piskar seg sjølv litt slapt i ansiktet, sleng det rundt som ein lasso og strekker seg oppover, kjemmer og drar i det. Musikken går over frå å vere klang-basert til å bli ein meir tydeleg komposisjon, med gong-instrument, trommerytmar og eit par høge frekvensar som verkar som designa for å alarmere øyret mot plutseleg feeding. Lyden er noko for høg og dei skjerande lydane distraherer sansane, hindrar meg i å ta inn det som skjer.

Ganske snart sit eg med masse spørsmål til val av form i relasjon til tematikk. Handlar dette om å vere med dyr, kinship, ta på seg eigenskapane deira eller meditere over korleis me relaterer til dyret? Kvar er dyret? I ho, tredd over ho, ved sidan av? Dansen hastar seg av garde og det same gjer musikken og gir lite tid til å late inntrykka søkke. Når det fyst blir ein pause går alt i black – det kuttar opplevinga heller enn å gi meg det nødvendige pusterommet. Ein raud spot søkjer rundt i rommet etter Ajmone, som eit varmesøkjande kamera og ho held fram med ein dans som er imponerande og kraftfull på sitt vis, med skarpe attakkar, små hopp og snurrar, men på same tid flyktig generell. Ajmone er ein dyktig og kapabel dansar men rørslematerialet burde vore meir porsjonert utover dei 40 minutta.

Fylgje spor

Eg oppfattar at La Notte handlar om menneske sin relasjon med fyst og fremst ville dyr. Kanskje som jegar, som kan fylgje fotspor og tolke kva dyr som har gått føre seg, som kan kome i kontakt med hjorten ved å «baure» som dei, som kan jukse og bruke varmesøkjande og nattkamera. Faktisk bygger La Notte bygger på ein grundig research som eg gjerne skulle ha sett meir av i det ferdige verket. Ei interessant forlenging av førestillinga er den interaktive digitale arkivet som finst på nettsida hennar, der ein kan bla seg gjennom nattkameraopptak, lyd, bilete og tekst frå når Ajmone og dramaturg Stella var på residensar i Val d’Illez og Jura-fjella i Sveits.[1] Her fylgde dei mellom anna spor frå ulvar og går dyr og planter i møte. Den grafiske utforminga på nettsida har attkjennelege element frå førestillinga, som den raude flekken og det gir ei fin visuell samanheng. Men det er skuffande lite av den spennande bakgrunnsmaterialet som er blitt med i stykket.

Musikken spring etterkvart av garde frå meg. Akustikken i komposisjonen er som i enorm hall, med metalliske knall og smell som frå ein arbeidsplass. Med tribal-trommer, froskekvekk iblanda malplasserte digitale lydar gapar den over for mykje. Både den og dansen vil for mange ting på same tid. Dansen bevegar seg i blant i takt med musikken, i blant på eigen hand som om den ikkje kan bestemme seg om den skal vere med, i, eller utanfor. Litt som forholdet til tematikken. Likevel set eg set pris på forsøket med å smelte saman det tekniske med det «naturlege», og utfordre den konstruerte skiljelinja mellom kultur og natur. Dagens grøn-grønare-grønast Zeitgeist med det monotone mottoet om å kome tilbake til naturen er til tider håplaust unyansert. La notte går inn i kva det vil seie at den uberørte, jomfrueleg naturen er vanskeleg, om ikkje umogleg å oppdrive i dag. Det gir ikkje meining å lengte tilbake til den – me må sjå på samspelet vårt i staden for. Og kvar me mislukkast.

A comme Animal

Dyr ventar. Dei leitar, samlar, gøymer seg, dei jagar og blir jaga. Å vere eit dyr er å stadig måtte sjå seg rundt, seier filosofen Gilles Deleuze i ein av sine berømte alfabet-intervju «A comme Animal».[2] Eit dyr må stadig sjå seg over skuldra. Men eg opplever at det er ingen som er ute etter Ajmone og ho er heller ikkje ute etter noko eller nokon – kanskje med unntak av oss publikummarar. Dansen er ofte parallell og framsida av kroppen er mest nytta. Eg saknar meir spiralar og tredimensjonalitet. Deleuze sitt tankegods er eit av fleire som peikast på som relevant for skapinga av dette verket. Då særleg ideane om dyrs territorium som rein kunst – dei hever og senkar kroppane sine, legger att spor, avføring og urin og syng. Som i kunst er det dei tre komponentane farge, song, positur som blir nytta. Når Ajmone i sin revirmarkering målar tunga si kvit og gjer ein finmotorisk tungedans er den siste komponenten på plass. Kanskje er tunga òg inspirert av hornet nemnd i Franz Kafkas karakteristiske novelle Der Bau, om det vesle dyret som grev seg ut ein labyrint og stadig bekymrar seg for inntrengarar.

Deleuze bruker flåtten som eksempel på korleis dyr relaterer seg til omverda (eit eksempel han har frå biologen Jakob Johann von Uexküll). Flåtten responderer berre på tre stimuli i si verd: lys, lukt og det taktile. Den kan vente i årevis ytst på greiner med eit tolmod utan sidestykke, heilt til duften av eit dyr vekker den og den slepp seg ned, grev seg inn under pelsen og bit seg fast. Men der flåtten lever i ei ekstremt avgrensa og soleis stimuli-fattig verd, har dette stykket, som oss menneske, litt for mange fokus å halde på til at det kan samlast om ei kunstoppleving som verkeleg formidlar og bit seg fast.

(Publisert 03.02.2023)